അയ്യപ്പന്മാർ കെട്ടുനിറയുടെ അടുത്ത ദിവസം അതിരാവിലെ കുളിച്ചു സർവ്വപ്രായശ്ചിത്തമായി കെട്ടിൻപുറത്ത് ദക്ഷിണ വച്ച്, ശരണം വിളികളോടെ കെട്ട് താങ്ങി, നാളികേരം ഉടച്ചു ശബരിമല തീർത്ഥാടനം  ആരംഭിക്കുന്നു.

തീർത്ഥാടകർ എരുമേലിയിൽ എത്തി കെട്ട് ഇറക്കി ശാസ്താവിനെ വന്ദിക്കുന്നു. അതിനു ശേഷം “മഹിഷീ നിഗ്രഹ”ത്തിനെ അനുസ്മരിച്ച് “പേട്ടതുള്ളി” അയ്യപ്പന്മാർ വാവർ നടയിൽ ദർശനം നടത്തി തിരിച്ച്  വരുന്നു.

പേട്ടതുള്ളിന് ശേഷം നാളികേരം ഉടച്ചു ഭക്തിയോടെ പൂങ്കാവനം ചവിട്ടി, പേരൂർത്തോട്ടിൽ മലർ തൂകി, അഴുതാ നദിയിൽ കുളിച്ച് കല്ലെടുത്ത്‌, കല്ലിടാംകുന്നിൽ കല്ലിട്ടു തൊഴുതു, കോട്ടകൾ തോറും കേരബലി ചെയ്തു, വെടിവഴിപാടും കർപ്പൂരാരാധനയും ദാനകർമ്മങ്ങളും ചെയ്തു കരിമല ചവിട്ടി പരമ പവിത്രമായ പമ്പയിൽ പ്രവേശിക്കുന്നു.

അന്ന് അവിടെ താമസിക്കുന്ന സംഘം, പമ്പാതീർത്ഥത്തിൽ മുങ്ങിക്കുളിച്ച ശേഷം,  പിതൃകൾക്ക് “ശ്രാദ്ധബലി” നടത്തി, ഗുരു ദക്ഷിണ ചെയ്‌ത്‌, പമ്പാസദ്യയിൽ പങ്കു കൊള്ളുന്നു. പിറ്റേ ദിവസം രാവിലെ കെട്ടുതാങ്ങി ഗണപതി, നാഗരാജാവ്, പാർവതി, ആദിമൂല  ഗണപതി, ഹനുമാൻ, ശ്രീരാമൻ എന്നിവരെ വന്ദിച്ച്,  കാണിക്ക അർപ്പിച്ച്, കേര ബലി  നടത്തി നീലിമല കയറുന്നു. അപ്പാച്ചിമേട്ടിൽ എത്തുന്ന സംഘം അവിടെ അരിയുണ്ട എറിഞ്ഞു, ശ്രീരാമൻ ശബരിക്ക് ദർശനം നൽകിയ ശബരീപീഠം വന്ദിച്ച്, ശരംകുത്തിയാൽത്തറയിൽ (പന്തള രാജാവിന് ശ്രീകോവിൽ നിർമ്മാണത്തിനുള്ള സ്ഥലം അയ്യപ്പൻ അമ്പടയാളത്തിലൂടെ കാണിച്ചു കൊടുത്ത സ്ഥലം) ശരക്കോലിട്ട്, സന്നിധാനം കണ്ടു വന്ദിച്ച്, പരമ പവിത്രമായ പതിനെട്ടാംപടി ചവിട്ടി ഭഗവാനെ ദർശിക്കുന്നു.

ഭഗവാൻ സർവജ്ഞ പീഠത്തിലാണ് കുടികൊള്ളുന്നത്. താരകബ്രഹ്മത്തിനെ പൂജിക്കുന്ന ഈ പീഠത്തിനു  യോഗ പീഠം എന്നാണു പറയപ്പെടുന്നത്. ഭഗവാൻ ഈ യോഗപീഠത്തിൽ കിഴക്ക്‌ അഭിമുഖമായിട്ടാണ് ഇരിക്കുന്നത്. യോഗപീഠത്തിൽ രണ്ടു കാലും ഊന്നി ദക്ഷിണാമൂർത്തി സമാധിക്ക് ധരിക്കുന്ന ഇടയിറക്ക് എന്ന കച്ച കൊണ്ട് കാൽമുട്ടുകളെ ബന്ധിച്ച്, മണിപൂരക സ്ഥാനം ഊന്നി, ബഹിർഭാഗം നിവർത്തി, തൃക്കൈകൾ അഭയവര മുദ്രയോടെ പരബ്രഹ്മത്തിൽ ലയിച്ച്, അന്തർലക്ഷ്യ ബാഹ്യദൃഷിയോട് കൂടി കുടി കൊള്ളുന്നു.

ഭഗവൽ ദർശനത്തിനു ശേഷം, വിരി വച്ച് കെട്ടിറക്കി താവളത്തിൽ തങ്ങുന്നു. അത് കഴിഞ്ഞ്, മുദ്രനാളികേരത്തിലെ ജീവാത്മാവായ നെയ്യ് ഭഗവാന് അഭിഷേകം നടത്തി, ജഡമായ നാളികേരത്തെ ആഴിയിൽ അർപ്പിക്കുന്നു. കൂടാതെ പഞ്ചാമൃതം തയ്യാറാക്കി  അഭിഷേകം നടത്തുന്നു. അരി, നാളികേരം, ശർക്കര, കൽക്കണ്ടം തുടങ്ങിയവ ഭഗവാന് നേദ്യമായും, കർപ്പൂരവും ഭസ്മവും കർപ്പൂരാഴിക്കു വേണ്ടിയും; വെറ്റില, അടക്ക, കാണിപ്പൊന്ന്, എന്നിവ നടയ്ക്കലും സമർപ്പിക്കുന്നു. മഞ്ഞൾപൊടി നാഗരാജാവിനും; ഭസ്മവും കുരുമുളകും വാവരുസ്വാമിയ്ക്കും; മാളികപ്പുറത്തമ്മയ്‌ക്ക് മഞ്ഞൾപൊടിയും, കുങ്കുമവും കൊണ്ടുള്ള അഭിഷേകവും കൂടാതെ അവിൽ, മലർ, ശർക്കര, കൽക്കണ്ടം, മുന്തിരി, പഴം എന്നിവ കൂടി  സമർപ്പിക്കുന്നു.

അഭിഷേകം നടത്തിയ നെയ്യ്, പഞ്ചാമൃതം, നേദിച്ച അവിൽ,  മലർ, അരവണ പായസം, അപ്പം, തുടങ്ങിയവ പ്രസാദമായി തിരിച്ച് വീട്ടിൽ കൊണ്ടു വന്ന് കുടുംബാംഗങ്ങൾ സേവിയ്ക്കുന്നു. സന്നിധാനത്ത് കന്നിമൂലഗണപതി, നാഗരാജാവ്; മാളികപ്പുറത്ത് മാളികപ്പുറത്തമ്മ, നാഗരാജാവ്, കൊച്ചു കടുത്തസ്വാമി, മണിമണ്ഡപം, നവഗ്രഹങ്ങൾ;   പതിനെട്ടാം പടിക്ക് താഴെ കറുപ്പ സ്വാമി, കറുപ്പായി അമ്മ, വാവരുസ്വാമി എന്നീ അയ്യപ്പ പരിവാര ദേവതകളെ ദർശിച്ച് കാണിയ്ക്ക അർപ്പിക്കുന്നു.

മാളികപ്പുറത്ത് “പാടിക്കൽ” എന്ന മറ്റൊരു വഴിപാടുണ്ട്. വനവാസികൾ അവരുടെ പ്രത്യേക വാദ്യോപകരണങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ച് ദുഷ്ടാത്മാക്കളെയും അപശകുനങ്ങളെയും ഭക്തിഗാനങ്ങൾ ആലപിച്ച് ഭക്തരിൽ നിന്ന് അകറ്റുന്നു.

വൈകുന്നേരം സന്നിധാനത്തിന് അടുത്തുള്ള താമസസ്ഥലത്ത് വെച്ച് ഭക്തിനിർഭരമായ ഭജന നടത്തുന്നു. അത്താഴപൂജയ്ക്കു ശേഷം നട അടയ്ക്കുന്നതിനു മുമ്പ് ആലപിക്കുന്ന ഹരിവരാസനത്തിൽ പങ്കെടുത്ത്‌ ഭഗവാനെ വണങ്ങി, അനിർവചനീയമായ ആനന്ദത്തോടെ താവളത്തിലേയ്ക്കു മടങ്ങുന്നു.

പിറ്റേ ദിവസം നാൽപ്പത്തിയൊന്നിന്‌ രാവിലെ ഉരക്കുഴി തീർത്ഥത്തിൽ കുളിച്ച് ശുഭ്ര വസ്ത്രം ധരിച്ച്, ഭഗവാനെ ദർശിച്ച് കാണിയ്ക്ക സമർപ്പിച്ച് കേരബലി നടത്തി പടിയിറങ്ങുന്നു. അതിനു ശേഷം കെട്ട് താങ്ങി കോട്ടപ്പടി കടന്ന് തലപ്പാറ കറുപ്പനെ വന്ദിച്ച്, നാളികേരം ഉടച്ച് കാണിയ്ക്ക ഇട്ട്‌, നാട്ടിൽ ഇറങ്ങി ഭക്തിയോടെ തറവാട്ടിലെ പഞ്ചമൂർത്തികളുടെ നടയിൽ ചെന്ന് തുളസി മാല അഴിച്ച് കേരബലി നടത്തി വ്രതം അവസാനിപ്പിക്കുന്നു. നാൽപതിയൊന്നാം ദിവസത്തെ ദർശനത്തിനു ശേഷം തീർത്ഥാടനം പര്യവസാനത്തിലെത്തുകയും അയ്യപ്പന്മാർ അടുത്ത മണ്ഡലകാലത്തിനായി കാത്തിരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.